Το σκάνδαλο του ελλείμματος

Στα μέσα του περασμένου έτους, με λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, η κυβέρνηση υιοθέτησε πρωτοφανή δημοσιονομικά μέτρα. Ποτέ πριν στα μέσα του έτους τροποποιήθηκε νόμος για τον προϋπολογισμό για μείωση των παρακρατήσεων, επιστροφή μέρους των επιπλέον πληρωμών που αποσύρθηκαν πριν από χρόνια, χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, μειώσεις προκαταβολών φόρων που είχε αρχικά προγραμματιστεί για τις αρχές του 2016, να υιοθετήσει άλλα μέτρα που όλα συνεπάγονταν αύξηση των δαπανών ή μείωση του εισοδήματος ή και τα δύο.

Ποτέ. Ούτε στις πρώτες μέρες της κρίσης, όταν ο Θαπατέρο χάρισε εκατομμύρια που δεν είχε μάταιες ελπίδες ότι θα χρησίμευαν για να αμβλύνουν την κατάσταση, αντί να την επιδεινώσουν. Ποτέ.

Πάντα, λογικά και για νομική ασφάλεια των φορολογουμένων, Τα δημοσιονομικά μέτρα ήταν θέμα Προϋπολογισμών, οι οποίοι καταρτίζονται το καλοκαίρι, εγκρίνονται το φθινόπωρο και εφαρμόζονται καθ' όλη τη διάρκεια του επόμενου έτους.  Αυτό είναι φυσιολογικό, λογικό, το μόνο λογικό.

Οχι τώρα. Το 2015, πλησίαζαν εκλογές και ένα μέρος των υψηλών φόρων μεταξύ 2012 και 2014 έπρεπε να μειωθεί βιαστικά. Έτσι η κυβέρνηση έπρεπε να επαναλάβει τα βήματά της για να ολοκληρώσει το μήνυμα που ήθελε να περάσει: η οικονομία έκανε τον ευχαριστώ πολύ, και μόνο αυτός, το PP, έπρεπε να συνεχίσει να κυβερνά για να συνεχίσουν να βελτιώνονται τα πράγματα. Άρα ξέραμε ήδη τι έπρεπε να ψηφίσουμε. Προειδοποιήσαμε ότι ήμασταν.

Το οικονομικό θαύμα που δημιούργησε το Λαϊκό Κόμμα (όχι λόγω της διεθνούς κατάστασης, ούτε λόγω της μείωσης των τιμών των πρώτων υλών, ούτε λόγω της λογικής ανάκαμψης μετά την κατάρρευση) έπρεπε να γίνει αισθητό από τους πολίτες, και ο μόνος τρόπος ήταν να τους δίνουν λίγα περισσότερα χρήματα κάθε μήνα στη μισθοδοσία τους, ώστε να ξέρουν ποιον έπρεπε να ευχαριστήσουν.

Αυτό έγινε το καλοκαίρι του 2015. Ποια ήταν η αντίδραση της κοινωνίας; πολύ λίγο Τέσσερα άρθρα εφημερίδων, που χάθηκαν μεταξύ χιλιάδων, επέκριναν τον τεχνικό μηχανισμό που χρησιμοποιήθηκε, πέντε είπαν ότι τα μέτρα δεν συνάδουν με τους στόχους της αυστηρότητας και της λογικής των δαπανών, δώδεκα ακόμη άρθρα τόνισαν ότι ήταν ύβρις σε εκλογικούς όρους και άλλα τέσσερα ή πέντε είπε ότι ήταν τρελό και ότι θα μας έκανε να παραβιάσουμε τις δεσμεύσεις που αναλάβαμε με την Ευρώπη.

Η κοινωνία στο σύνολό της δεν το γνώριζε καν. Ήταν τεχνικά πράγματα...

Οι εκλογές έφτασαν και το PP πέτυχε αυτό που πρότεινε. Εμφανίστηκε ως το μόνο οικονομικά φερέγγυο κόμμα ενώπιον των ψηφοφόρων του. Διατήρησε αρκετές ψήφους για να διατηρήσει την πρώτη θέση.

Σήμερα γνωρίζουμε ποιες είναι οι συνέπειες όλων αυτών. Ο Προϋπολογισμός του 2015 μας ανάγκασε να κάνουμε δημοσιονομική προσαρμογή. Δεν ήταν λόγια, ήταν δεσμεύσεις. Η πραγματικότητα, μετά την ανάξια τροποποίηση που έγινε το καλοκαίρι του 2015, είναι ότι δεν έχουμε καλύψει ούτε τη μισή από την υποσχεθείσα προσαρμογή. Το 2015 σταματήσαμε να μπαίνουμε, ή έχουμε υπερδαπανήσει, γύρω στα 10.000 εκατομμύρια ευρώ που αργά ή γρήγορα θα πρέπει να πληρώσουμε. Με ιδρώτα.

Η μη συμμόρφωση δεν είναι κάτι ασήμαντο. Η αποτυχία συμμόρφωσης δείχνει ασυνέπεια και ανικανότητα, όταν δεν είναι μάγουλο. Η κυβέρνηση Ραχόι, όταν υιοθέτησε αυτά τα μέτρα το καλοκαίρι του 2015, γνώριζε τον κίνδυνο που αναλάμβανε. Και το δέχτηκε.  Η κυβέρνηση ήξερε με τι έπαιζε. Και παρόλα αυτά έπαιξε. Έπαιξε μαζί μας.

Χτες ο υπουργός Μοντόρο ήρθε στο προσκήνιο και αφού δεν μπορούσε πλέον να αρνηθεί τα δεδομένα, η ευθύνη αφαιρέθηκε άνωθεν και ρίχτηκε στις Αυτόνομες Κοινότητες. Οι πρώτοι που του απάντησαν ήταν, ακριβώς, οι εκπρόσωποι ορισμένων από τις κοινότητες που διοικούνται από το PP. Είπαν, πολύ σωστά, ότι η κυβέρνηση εξαπατούσε: διαθέτοντας λιγότερους πόρους στις Κοινότητες εκ των προτέρων από ό,τι έπρεπε για το 2015, τις κάνει τελικά να φαίνονται υπεύθυνες για ένα κενό για το οποίο είναι ο κύριος ένοχος. Οι τεχνικοί του χώρου, αυτοί που ήταν οι μόνοι που διαμαρτυρήθηκαν πραγματικά πριν από ένα χρόνο, και στους οποίους κανείς δεν έδωσε σημασία, από χθες έως σήμερα έχουν δημοσιεύσει αρκετές αναλυτικές αναλύσεις που το αποδεικνύουν. Η Κοινωνική Ασφάλιση, για παράδειγμα, έπρεπε να τελειώσει το έτος με έλλειμμα 0,6%, αλλά στην πραγματικότητα το κάνει με ανισορροπία 1,26%. Αυτό ονομάζεται συμμόρφωση, σύμφωνα με τον Montoro. Άρα, ό,τι πει ο υπουργός, με ενεργητικό και παθητικό, με δράση και με παράλειψη, ο ένοχος που τώρα έχουμε επιπλέον σταυρό 10.000 εκατομμυρίων ευρώ στο κεφάλι μας είναι αυτός.

Αυτό το κενό δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι σημαντικό. Το ότι έχει διαπραχθεί ως συνέπεια εκλογικών χαρισμάτων, επιβολής του νόμου, δεν είναι ανοησία: είναι κακία. Το γεγονός ότι η κοινωνία στο σύνολό της και ιδιαίτερα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν φώναξαν τότε δυνατά (για να μην θυμώσουν οι υπάλληλοι ή οι εργαζόμενοι που «ωφελούνται» από τα μέτρα) καταδεικνύει το χαμηλό ύψος που έχουν.

Θα συνεχίσουμε λοιπόν. Μπορούμε παρουσίασε ένα ωραίο σχέδιο πριν από κάποιο μήνα που περιείχε α κενό 90.000 εκατ. ευρώ. Δεν πειράζει. Τα νούμερα τα αντέχουν όλα. Τώρα χαμηλώνει λίγο τις απαιτήσεις και ελπίζει με αυτό το PSOE να καταλάβει πόσο ανοιχτό είναι στο διάλογο. Το PSOE και οι πολίτες, Από την πλευρά τους, κατέληξαν σε μια συμφωνία που δεν αντιμετωπίζει κανένα βαθύ διαρθρωτικό μέτρο και που, για να ικανοποιήσει το ένα και το άλλο, περιέχει και οικονομικά κενά, αν και όχι τόσο ογκώδη. Δεν πειράζει. Αυτό που ψάχνουν είναι η στάση, η φωτογραφία. όχι η αυστηρότητα.

Το PP, από την πλευρά του, έχει περάσει μήνες λέγοντας ότι η δημοσιονομική ανισορροπία του 2015 θα ήταν μερικά δέκατα και ότι όλα ήταν πάντα πολύ, πολύ χειρότερα υπό τον Θαπατέρο. Τώρα, όταν δεν μπορούν πλέον να αρνηθούν ότι το κενό είναι ένα ολόκληρο θέμα, έχουν ακόμα συλλήψεις για να συνεχίσουν να δικαιολογούνται χρησιμοποιώντας τα λάθη που έκανε ο Θαπατέρο το... το 2008!!

Έχουμε την πολιτική τάξη που μας αξίζει. Μας λένε αυτό που θέλουμε να ακούσουμε. Και μετά παραπονιόμαστε ότι επιτέλους πρέπει να πληρώσουμε τον αυλητή.

Σε αυτή την περίπτωση, η κακία (δεν έχει άλλο όνομα) που διαπράχθηκε από το Λαϊκό Κόμμα θα ξαναγίνει στις μύτες των ποδιών. Για τους περισσότερους πολίτες αυτά τα ζητήματα εξακολουθούν να είναι ακατανόητα και δεν έχουν σημασία. Σαν να μην τους επηρέασαν: σαν να μην ήταν αυτοί που καταστρέφουν τη ζωή τους. Τουλάχιστον ελπίζω Αυτό το μεγάλο ολίσθημα θα βοηθήσει το PP να σταματήσει να διακηρύσσει με τόση αυθάδεια ότι είναι οι οικονομικοί σωτήρες της χώρας. Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν μόνο μεσαίοι μάνατζερ, ποτέ λαμπροί, του status quo κατά τα έτη 2012, 2013 ή 2014. Τελικά το 2015, δεδομένης της εκλογικής προοπτικής που τους παρουσιάστηκε, άνοιξαν τη στρόφιγγα με δημοσιονομική υπονόμευση στο μέσα της χρονιάς. Οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν προηγουμένως δεν είχαν καμία σημασία για αυτούς. Τις συνέπειες που θα πρέπει να αναλάβουμε πριν το τέλος του 2016.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα μας έκαναν καλύτερους. Η αυθεντική αυστηρότητα, που αντίθετα με ό,τι φαίνεται, δεν θα μας έφερνε περικοπές αλλά θα κατάφερνε να τις αποφύγουμε. Το να λέμε την αλήθεια στους πολίτες, με λίγα λόγια, είναι κάτι που δεν πραγματοποιείται σε αυτή τη χώρα. Δεν γίνεται ποτέ, γιατί σημαίνει απώλεια ψήφων.

Αυτή τη στιγμή τα σπασμένα πιάτα, εν προκειμένω κάποια πιάτα αξίας 10.000 εκατομμυρίων, θα τα πληρώσουν άλλοι. Μέχρι να πληρωθούν, ο Μοντόρο δεν θα είναι πλέον εκεί: θα έχει ανοίξει κάποια πόρτα που θα τον πάει, γυρίζοντας, προς κάποιο καλοπληρωμένο μέρος και μακριά από τα μάτια όλων.