NATO: 74 makahiki o ke Kuikahi o Wakinekona

Ma ka lā 4 o ʻApelila, 1949, ma ka Hale Kūʻokoʻa o ke Keʻena Mokuʻāina o ʻAmelika Hui Pū ʻIa, ua pūlima ʻia ke Kuikahi o Wakinekona. Ua hoʻokumu kēia ʻaelike i ka North Atlantic Treaty Organization (NATO), he hui pūʻali koa i hoʻohui i nā ʻāina ma ʻEulopa a me ʻAmelika ʻĀkau i ka pale ʻana i ka Soviet Union a me kona mau hoa o ka hui komunista.

ʻO ke Kuʻikahi ʻo Wakinekona ka hopena o kekahi mau makahiki o ke kūkākūkā ʻana a me ke kūkākūkā ʻana ma waena o nā ʻāina i pili. ʻO ka makemake e pale iā lākou iho mai ka hoʻoweliweli Soviet, i puka mai ma hope o ke Kaua Honua II, alakaʻi i nā alakaʻi o ke Komohana e ʻimi i kahi hoʻolālā pale hui.

ʻO ka ʻikena Ua pūlima ʻia e United States, United Kingdom, France, Canada, Belgium, Netherlands, Luxembourg, Italia, Denmark, Norway, Pokukala a me Iceland. He kūlana kālai'āina ko kēlā me kēia ʻāina i kēlā manawa. E like me kā mākou i haʻi aku ai iā ʻoe i nehinei, ʻo ka hoʻolālā Marshall, i ʻae ʻia i hoʻokahi makahiki ma mua, ua hōʻailona i ka hoʻomaka ʻana o kēia kuʻikahi.

ʻO ke kūlana politika ma nā ʻāina i kau inoa

• ka 'O'Amelika Huipu'ia, alakaʻi ʻia e Pelekikena Harry S. Truman, Aia lākou ma kahi kūlana mana. ma hope o ke Kaua Honua ʻElua. Ua puka lākou ma ke ʻano he mana nui o ka honua, a ua kūpaʻa lākou i ka pale ʻana i ke kūʻokoʻa a me ke aupuni democracy e kūʻē i ka 'hoʻoweliweli komunista'.
• El ʻO United Kingdom, i alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui Clement Attlee, Ua pilikia nui ʻo ia i ke kaua a aia ʻo ia i ke kaʻina hoʻōla. Ua kūpaʻa ka ʻāina i ka pale ʻana i ka demokala a me ke kūʻokoʻa, a hui pū me NATO e pale iā ia iho mai ka hoʻoweliweli Soviet.
• France, alakaʻi ʻia e ka pelekikena Vincent Auriol, ua pilikia nui i ke kaua. Ua hakakā ka ʻāina i ka komunisme ma ke Kaua Indochina a ua hopohopo no ka hoʻoweliweli Soviet ma ʻEulopa.
• Kanada, i alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui ʻo Louis St. Laurent, he ʻāina ikaika a pōmaikaʻi i kūpaʻa i ka pale ʻana i ke kūʻokoʻa a me ka demokala. ʻO ka ʻāina He hoa pili waiwai ʻo ia no ʻAmelika i ka wā o ke Kaua Honua II a ua makemake e hui pū me NATO e pale aku i ka hoʻoweliweli Soviet.
• Pelekania, alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui ʻo Paul-Henri Spaak, ua hoʻopilikia nui ʻia ka ʻāina i ka wā o ke kaua a ua hoʻoholo ʻo ia e pale iā ia iho mai ka hui komunista.
• ʻO Netherlands, i alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui ʻo Willem Drees, Ua hoʻopau ʻia i ka wā o ke kaua. Ua lilo ka ʻāina i hoa pili waiwai no ʻAmelika i ka wā o ke kaua.
• Luxembourg, i alakaiia e ke Kuhina Nui Joseph Bech, he a ʻāina liʻiliʻi akā kūpaʻa i ka pale like.
• Italia, alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui ʻo Alcide De Gasperi, ka ʻāina ua loaʻa iā ia ka mana aupuni fascist lōʻihi a ua kūpaʻa ʻo ia i ka pale ʻana i ka demokala a me ke kūʻokoʻa.
• ʻO Denmark, i alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui ʻo Hans Hedtoft, Ua noho ʻia ka ʻāina e nā Kelemania i ke Kaua Honua II a ua makemake e hui pū me NATO e pale aku i ka hoʻoweliweli Soviet.
• Norway, alakaʻi ʻia e ke Kuhina Nui ʻo Einar Gerhardsen, pū kekahi ua loaʻa iā ia ka noho Nazi i ka wā o ke Kaua Honua II a ua hoʻoholo ʻo ia e pale iā ia iho mai ka hoʻoweliweli Soviet.
• Pokukala, alakaʻi ʻia e António de Oliveira Salazar, ʻo ia he ʻāina mana i hopohopo e pili ana i ka hoʻoweliweli komunista ma ʻEulopa. ʻOiai ʻaʻole he demokala ka ʻāina, ua hui pū ʻo ia me NATO e pale iā ia iho i ka hoʻoweliweli Soviet.
• Islandia, i alakaiia e ke Kuhina Nui Stefán Jóhann Stefánsson, he a ʻāina liʻiliʻi akā koʻikoʻi koʻikoʻi ma muli o kona wahi ma ka ʻAkelanika ʻĀkau. Ua noho ʻia ka ʻāina e ka poʻe Pelekania a me ʻAmelika i ka wā o ke Kaua Honua II a ua makemake e hui pū me NATO e pale iā ia iho mai ka hoʻoweliweli Soviet.

ʻO ke Kuikahi Washington a me ka hoʻokumu ʻana o NATO Ua hōʻike lākou i kahi pae koʻikoʻi i ka mōʻaukala o ke Kaua anu. Ua hāʻawi ka hui pūʻali koa i kahi pale hui kū'ē i ka hoʻoweliweli Soviet a hoʻokumu i nā kumu no ka kūpaʻa a me ka palekana ma ʻEulopa no nā makahiki he mau makahiki e hiki mai ana.

Ka hihia o Sepania: komo ma hope o ka referendum

ʻO ka referendum no ka noho mau ʻana o Sepania ma ka North Atlantic Treaty Organization (NATO), hoʻolauleʻa ʻia ma Malaki 12, 1986, he hanana koʻikoʻi ia i ka mōʻaukala politika o Sepania. Ua kāhea ʻia ka referendum e ke aupuni o ka pelekikena o ia manawa ʻo Felipe González, a ua mālama ʻia ma hope o ka hoʻopaʻapaʻa hahana no ka noho ʻana o Sepania i lālā o NATO a haʻalele paha i ka hui kaua.

I kēlā mau makahiki, Aia ʻo Sepania i ke kaʻina o ka hoʻololi demokalaka ma hope o nā makahiki he ʻumi o ke aupuni dictator malalo o ke aupuni Franco. ʻO ke komo ʻana o Sepania i NATO i ka makahiki 1982 ʻo ia kekahi o nā ʻanuʻu mua o ka ʻāina i ka hoʻohui ʻana i ke ao Komohana a ua ʻāpono ʻia ma ke ʻano o ka pono e hoʻohui i ka demokala Sepania a me kona hoʻohui ʻana i ke kaiāulu honua.

Eia naʻe, Ua hoʻopaʻapaʻa loa ke komo ʻana o Sepania i NATO a ua hoʻopiʻi ikaika ʻia ma waena o nā ʻaoʻao hema., uniona a me nā neʻe kaiaulu. Ua manaʻo kēia mau pūʻulu ʻo NATO he hui imperialist a hoʻomaʻamaʻa ʻole i mahalo i nā pono kanaka a i ʻole ka mana o nā ʻāina.

ʻO ka hoʻolaha koho balota no ka referendum ua ikaika loa a polarized, a ʻo nā ʻaoʻao ʻelua i kū kekahi i kekahi i ka hoʻokūkū, ʻo ka "ʻae" a me ka "ʻaʻole", hōʻike i nā manaʻo ʻokoʻa loa e pili ana i nā pono a me nā pōʻino o Sepania i koe i ka referendum. NATO.

Ua hoʻopaʻapaʻa ka poʻe kākoʻo "ʻae" he hui pale ʻo NATO e hōʻoiaʻiʻo ana i ka palekana o ʻEulopa mai ka hoʻoweliweli ʻana o ka bloc Soviet, a ʻo ka haʻalele ʻana o Sepania mai NATO e hoʻopilikia i ke kūpaʻa o ka ʻāina a me ke kūlana o Sepania. Eia kekahi, ua hoʻopaʻapaʻa lākou ua hāʻawi ʻo NATO iā Sepania i nā waiwai waiwai waiwai a me nā ʻenehana e pono ai ka ʻāina.

Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, ʻo ka poʻe kākoʻo "ʻaʻole" i mālama ʻo NATO he hui militaristic a hoʻonui i ka hoʻolaha ʻana i ka heihei kaua a ʻaʻole i mahalo i ka mana o nā ʻāina ʻole. Eia kekahi, ua hoʻopaʻapaʻa lākou ʻaʻole ʻo NATO i hōʻoiaʻiʻo i ka palekana o Sepania, akā ua hōʻike ʻia i ka hiki ke hoʻopaʻi ʻia i ka wā o ka hakakā kaua, a ʻo ka waiwai waiwai a me ka ʻenehana i hāʻawi ʻia e NATO he mea liʻiliʻi loa i ka hoʻohālikelike ʻana i nā kumukūʻai koa a me ka politika o ka lālā. hui.

Nā hualoaʻa

No laila, Ua hui pū ʻo Sepania i ka NATO ma Mei 30, 1982., i ka manawa o ke kauoha a Felipe González.

Nā hopena

ʻO ka hopena o ka referendum NATO ma Sepania i ka makahiki 1986 he mau hopena koʻikoʻi koʻikoʻi a me ka pilikanaka ma ka ʻāina. Ma ke kūlana politika, ua hoʻohui ka lanakila "yes" i ke kūlana o Sepania ma ke ʻano he lālā o NATO a hoʻoikaika i ke kuʻikahi me ʻAmelika Hui Pū ʻIa a me nā ʻāina Komohana ʻē aʻe. ʻO ke aupuni Socialist i alakaʻi ʻia e Ua manaʻo ʻo Felipe González ʻo ka lanakila o ka "yes" he hōʻoia i kāna kulekele haole a me kāna hoʻolālā no ka hoʻololi ʻana i ka ʻāina, a ua hoʻohana i ka hopena o ka referendum e hoʻoikaika i kona pono demokalaka.

Eia naʻe, ka nīnau Ua hoʻokumu ʻia kahi manaʻo hauʻoli ma waena o nā ʻāpana pilikanaka a me ka politika nāna i kākoʻo i ke koho "ʻaʻole". He nui ka poʻe o lākou i manaʻo ʻo ka lanakila "ʻae" ʻo ia ka hopena o kahi hoʻolālā koho hoʻopunipuni a hoʻopunipuni, a ʻaʻole i hōʻike ʻia ke kūkākūkā ʻana i ka makemake maoli o nā makaʻāinana. Eia kekahi, ua hoʻonui ka referendum i ka polarization politika ma Sepania a hoʻoikaika i ke kiʻi o NATO ma ke ʻano he hui hoʻopaʻapaʻa me ka mahalo ʻole i ka mana o nā ʻāina. Ma kēiaʻano,ʻo ka referendum ma NATO ma Sepania i ka makahiki 1986 he mea nui ia i ka moʻolelo politika a me ka pilikanaka o ka'āina, kahi i hōʻailona ai i ka hoʻomakaʻana o kahi manawa o nā hoʻololi a me nā hoʻopaʻapaʻa e pili ana i ka hana a Sepania ma ka honua honua.

ʻO ka wā e hiki mai ana o NATO: Suedena a me ka poloka Turkish

Ke hoʻomau nei ʻo NATO i kahi hui pale koʻikoʻi i kēia lā, a me ka hakakā o ke Kaua Ukrainian ua hoʻokumu ʻia nā kumu no ka hoʻonui ʻana. I ka Poalua nei, ua hui hou ʻo Finland ma ke ʻano he lālā hou, ʻoiai ke kali nei ʻo Suedena i ka wehe ʻana o Tureke e hui pū me nā hui o ka hui honua a he kanakolu mau mokuʻāina i kēia manawa.

Kūʻē ʻo Türkiye i ke komo ʻana o Suedena i ke Kuikahi ʻAkelanika ʻĀkau (a hoʻokō i kona kuleana e veto) mai ka Erdogan Aupuni manao i ke aupuni Kuekene 'pale i ka PKK hoʻoweliweli hui ma ka hoole ana i kekahi mau noi no ka extradition o Kurdish lala, ka poe i loaa asylum ma ka aina Scandinavian.

Ua hōʻike ʻo Ukraine i kona makemake e hui pū me NATO, ʻoiai ʻaʻole i maʻalahi ka hoʻoholo ʻana i kēia manawa no ka mea ua hoʻoweliweli ʻo Rūsia i ka hoʻopaʻi ikaika a me ka hakakā honua inā hana ia (inā pēlā, ʻo ka hoʻouka kaua ʻana o Rūsia he hoʻouka kaua i kahi ʻāina lālā. , hiki iā ʻoe ke hoʻokomo i nā ʻāina ʻē aʻe i loko inā noi lākou i ke kōkua).