[Espesyal] Al Hoceima: represyon nan Maròk anvan 'prentan an Berber'.

Deja sèt ane depi kòmansman Prentan Arab la an Tinizi, kote swisid yon machann apre lapolis te sezi byen ak byen l yo te fè yon seri manifestasyon an mas popilasyon peyi Arab Afrik di Nò ak Gòlf Pèsik kont represyon gouvènman yo ak lidè yo.

Vag revòlt sa a te devlope yon fason inegal nan diferan peyi kote manifestasyon yo te fèt, ki te mennen nan refòm administratif, tonbe nan gouvènman yo ak ouvèti rejim nan direksyon pou demokrasi ki pi oksidantize yo, men tou, ranvèse lidè yo ki te mennen nan kòmansman divès kalite sivil. lagè.

Prentan Arab la rive nan peyi vwazen an Maròk masiv nan mwa fevriye 2011 apre imolasyon plizyè jèn kòm yon manifestasyon kont inegalite sosyal yo (byenke se vre ke deja an 2010 te gen gwo manifestasyon sou teritwa Western Sahara ki te fini nan gwo eklatman ak otorite maròk yo ki te rive dezaktive yo. ak gwo represyon). Nan okazyon sa a, wa Maròk la, Mohamed VI te anonse yon refòm konstitisyonèl pou apeze manifestasyon yo nan kolekte yon pati nan revandikasyon yo, ki kalme lespri yo.

Men, lwen viv nan yon refij lapè, nan mwa ki sot pase Wayòm Maròk la te fè eksperyans yon nouvo konfli ki menase mete an danje pozisyon peyi a nan tèren entènasyonal la kòm byen ke konpwomèt imaj la nan Wa li a: konfli a nan Rif ak manifestasyon yo nan Al Hoceima.

Pou konprann orijin konfli ant Gouvènman Rabat ak Rif la, li nesesè pou nou tounen nan mitan dènye syèk la epi pran yon ti gade nan istwa resan li, epi mete aksan sou divès done jeyografik, politik ak administratif ki fè teritwa sa a patikilyèman konfli.

Rif la se yon teritwa vas ki pwolonje sou kòt nò Maròk soti nan Yebala rive nan fwontyè ak Aljeri, ki kouvri plizyè teritwa souverènte Panyòl tankou vil otonòm Melilla oswa Peñón de Alhucemas.

ak yon demografik majorite Berber, anpil nan abitan li yo fè pati gwoup etnik sa a epi prezève tarif Rifian an kòm lang manman yo, ki ansanm ak arab ak, nan yon pi piti limit, franse ak panyòl.

Jeyografikman li gen ladan sis pwovens (Taza, Berkane, Driouch, Oujda, Nador ak Al Hoceima) ak Se poutèt sa gen ladan popilasyon tankou Al Hoceima, Melilla oswa Nador.

Administrativman nan premye mwatye syèk pase Rif la te anba pwoteksyon Panyòl la lye ak lefèt ke yon pati nan popilasyon li gen orijin li nan ekspilsyon Mizilman yo te fèt nan Penensil Ibèrik la pandan rèy Monak Katolik yo.

Li te fòme yon pati nan pwoteksyon sa a jouk endepandans Maròk an 1956, byenke popilasyon Riffian la te toujou montre yon karaktè fò endepandan e li te goumen kont Espay ak Maròk pou reyalize endepandans li.

Ant 1911 ak 1921 etablisman an nan zòn nan nan pwotektora Panyòl la te lakòz plizyè soulèvman Riffian ki te mennen nan yon lagè ant popilasyon an Berber ak twoup Panyòl yo, ki bay monte nan pwoklamasyon an. Repiblik Rif an 1921 apre defèt Panyòl la nan sa yo rele Dezas Anyèl la.

Said Repiblik enkli yon teritwa ant Tetouan ak Nador, fikse kapital li nan Axdir, byenke sèlman te dire 5 ane jiskaske nan 1926 twoup Panyòl yo te fonn li apre yo te bat Riffians yo nan sa yo rele Landing nan Al Hoceima.

An 1956, apre endepandans Maròk, Espay te siyen endepandans Rif la e li te vin fè pati nouvo Eta Maròk la, byenke depi premye moman rejyon Rif yo te eskli nan lavi politik Maròk. Kòm rezilta evènman sa yo, an 1958, Riffians yo te revòlte ankò, fwa sa a kont Maròk, men wa Hassan II te bay lòd pou twoup li yo mete revòlt la, ki te fini ak 8000 viktim sou bò Berber.

Soti nan moman sa a Gouvènman an nan Rabat deside izole Rif la ekonomikman, politikman ak piblikman, osi byen ke yo retire tout referans a kilti Berber nan objektif pou, nan mwayen tèm, mete fen nan anvi endepandans nan zòn nan. Paralèl ak sa a, Rabat deside reprime sevèman nenpòt menas pwotestasyon nan Rif la, ak presyon Espay pa bay yon vwa nan popilasyon an Berber Melilla.

Nan fen ane 80 yo, PSOE a deside bay Sitwayènte Panyòl pou refijye Rif k ap viv nan Melilla e apati moman sa a anpil nan yo te etabli sou penensil la epi yo te goumen pou kenbe kilti Berber yo pandan y ap bay vwa revandikasyon Riffyen yo ansanm ak represyon konpatriyòt yo t ap sibi. Anpil nan yo te montre enterè yo nan inifye tout teritwa ki nan Rif la, enkli vil Melilla.

Apre Mohamed VI te vin sou pouvwa a, mezi kont Riffians yo te kòmanse leve, byenke se vre ke an 2008 li te deside mete yo deyò prensipal pati politik Berber la ki imilye Riffians yo.

Men, gwo konfli aktyèl la ak Al Hoceima gen orijin li nan Oktòb 2016 lè yon kamyon fatra te kraze yon machann pwason pandan l t ap eseye rekipere machandiz lapolis maròk la te pran nan men li.ki te bay monte manifestasyon masiv nan rejyon an Rif ak nan yon pati nan rès la nan Maròk nan yon bagay ki te wè sa kòm yon siy dezespwa nan popilasyon Riffian akòz kondisyon yo terib ekonomik kote yo te viv pou plis pase mwatye yon ane. .sèk.

Depi lè sa a, manifestasyon yo nan Al Hoceima pa sispann, e byenke gouvènman an Rabat okòmansman konsidere manifestasyon yo kòm yon revòlt ankouraje pa enterè etranje, sa gen kèk mwa li te admèt ke demann Mouvman Popilè Rif la te rezonab e li te pwomèt akselere envestisman. pou konstwi lopital, inivèsite ak amelyore enfrastrikti demode nan zòn nan.

Byen lwen fè konfyans pawòl monak yo, nan Al Hoceima manifestasyon yo te kontinye ki Rabat te reyaji pa kòmande la arete nan mwa me prensipal lidè Mouvman an, Nasser Zefzafi, ki aktyèlman nan prizon nan Casablanca ak 100 lòt patisipan nan Mouvman pwotestasyon an te arete tou.

Aktyèlman popilasyon an nan Al Hoceima ap viv nan yon vil fòtifye pa polis revòlt Maròk la, byenke li se ra jou a nan ki pa gen okenn manifestasyon, manifestasyon oswa revòlt. Itilizasyon gaz lakrimojèn pandan plizyè èdtan kont manifestan yo ansanm ak arestasyon plizyè jounalis ki te kouvri revòlt yo pou "ankouraje patisipasyon nan manifestasyon yo" te mete gaz nan dife a.

Nan jou ki sot pase yo, eta Maròk la te entansifye mezi li yo pou anpeche manifestasyon, menase yo retire lisans chofè taksi yo pou yo pa ranmase moun ki vle rantre nan tapaj yo, etabli kontwòl aksè nan antre ak sòti nan Al Hoceima ak anpeche aksè nan rès peyi a nan vil la pou evite imaj manifestasyon masiv.

Riffians yo, byen lwen bay moute, afime ke yo p ap sispann jiskaske yo lage prizonye yo pou manifestasyon (ki nan tribinal depi Me) e jiskaske èd sosyal ak demilitarizasyon rejyon an rive, yon bagay ki fè kolizyon tèt-sou ak la. enterè nan Rabat, ki pa vle bay yon imaj de feblès nan mond lan.

Tout moun gen anpil anje nan mwa sa yo, menm nan Palè a yo konnen si Prentan Arab la te anseye yo anyen, se ke tout bagay ka pran yon viraj radikal nan jis 48 èdtan ak yon disproporsyon oswa yon touche nan atansyon nan nivo entènasyonal la ka fini menm ak pouvwa a etabli nan Mohamed VI, alòske pèp Rif la vle egalize kondisyon sosyal yo ak rès peyi a epi, ki konnen, rive jwenn endepandans yon jou.

Ak nan limyè de sa, vwazen Melilla gade askake nan tout sa k ap pase ak ensètitid la nan inatandi a, k ap viv yon jou-a-jou lavi byen lwen lwen sa yo ki nan Riffians yo malgre yo te dè dizèn de kilomèt, men deseni lwen.