Di 28A de çi dibe bila bibe, d'Hont dê ne sûcdar be

Hilbijartinên giştî dê di 28ê vê mehê de bên kirin. em ê hilbijêrin 350 wekîl û qada hilbijartinê ye herêm.

Ji ber vê yekê yekem tişt ew e ku 350 wekîlan li parêzgehên cuda bên dabeşkirin. Çawa tê kirin? çiÇiqas bi her yekê re têkildar in? Tişta mentiqî wê ew be ku ew li gorî nifûsa wan were belavkirin. Belê na. Berî dabeşkirina kursiyan li gorî nifûsê, ji bo her parêzgehekê du cîgirên “diyarî” têne veqetandin, plus yek ji bo Ceuta û yek jî ji bo Melilla. Bi vî awayî 102 parlementer bi awayekî wekhev li parêzgehan hatine belavkirin. Bi vî awayî, ew dimînin ku bêne xelat kirin 248 wekîl que erê ew wek hev hatine dabeş kirin li gor nifûsê. Dema ku ev pêk hat, Madrîd, wek nimûne, 37 wekîlan (2 sabît plus 35 ji bo nifûsa xwe), û Soria 2 (2 sabît û yek ji bo nifûsa xwe tune) digire.

Encama vê pêvajoyê ev e parêzgehên kêm nifûs jê sûd werdigirin. Ev yek zirarê dide hevsengiya pergala me ya hilbijartinê: ji destpêkê ve, rêjeya dengan li ser asta neteweyî dê bi rêjeya kursiyan re li hev neke, ji ber ku giraniya Soria, Teruel an Guadalajara ji ya ku bi wan re têkildar e zêdetir e, lê Madrîd, Barcelona. an jî Málaga ew kêm in. a heye ferqa pir zelal di navbera hejmara wekîlên ku Divê hebe her parêzgeha eger me xizmeta nifûsa wê kir û yê ku bi rastî heye:

ev tehrîfkirin Ti têkiliya wê bi pergala d'Hondt re nîne. Têkiliya wê bi wê yekê heye ku em ê du cîgir bidin her parêzgehekê tevî ku yek ji wan jî nemîne.

Piştî ku hejmara wekîlan hat diyarkirin, partî lîsteyên xwe pêşkêş dikin. Li Barcelonayê lîsteyek bi 32 navan. Li Teruel, yek bi 3. Ew lîsteyên girtî ne, ango dengdêr di blokê de dengên xwe dide wan û nikare derbazî kesî bibe yan jî pêşî li kesekî bigire, nexasim ji du lîsteyên cuda berbijaran hilbijêre. Hûn dengê xwe didin lîsteya partiyê û ne tiştekî din. Dema ku ew deng têne avêtin, ew têne hejmartin û Parlamenter bi rêje li hemû partiyên ku ji %3ê dengên derbasdar derbas dibin de têne dabeş kirin li wê herêmê.

Li vir xeletiyek heye! Ev çi ye ku "li gorî" tê belavkirin? Em ji bo xwendina di çapemeniyê de ku li Spanyayê tê gotin ley d'Hondt. Û her kes difikire ku ev e ley pir hindik nîsbet. Ma ne bi vî rengî ye?

Li gorî norma d'Hondt, li serê lîsteyê ji her partiyek li her parêzgeha hemû deng tên tayînkirin ku ji bo wê partiyê hatine razandin. heta duyemîn, nîv. Ji sêyemîn, sêyemîn. Wate ya vê çîye, bi qasî ku parêzgehê wekîlên xwe hene. Ji ber vê yekê eger partiyek li Madrîdê 100.000 hezar deng bi dest xistibe, tê fêmkirin ku di lîsteya xwe de ya duyemîn 50.000, ya sêyemîn 33.333 û ya dehem jî 10.000 deng wergirtine. Ji ber vê yekê, hemî berendamên di hemî lîsteyan de dikarin hejmareke diyarkirî ya dengan werbigirin. Dû re, ya ku dimîne ew e ku cîgirên wan sê, heşt, an sî û heftan ên ku herî zêde dengan di destê wan de ne destnîşan bikin (ku gelek cîgir ji bo wê parêzgehê têne hilbijartin).

Gelek awayên din hene ku meriv hewldana dabeşkirina rêjeyî bide, lê ew ê hema hema her gav heman an encamên mîna vê pêvajoyê bidin. Rêbaza d'Hont pir adil e, û dengên partiyên biçûk ji ber wan naçin "di çopê" de: ew winda dibin ji ber ku têr kursî ne ji bo belavkirinê ne.

wiha pirsgirêk ne d'Hondt e. Pirsgirêk ew e Gelek parêzgehên me yên kêm wekîl hene di her yekê de. Ger me xwest em hevsengiyek baş bi dest bixin divê navçe bi deh cîgir an jî zêdetir werin sêwirandin, an li ser asta dewletê lîsteyek tezmînatê saz bikin, an "kursiyên zêde" bidin ber telafîkirina nelirêtiyê, an jî… tiştek din bikin. Lê, heta ku me ew qas navçeyên piçûk hebin, dê gelek deng berdewam bikin "di çopê" de. Bi d'Hondt û bê d'Hondt.

Heta van hilbijartinan, dilovanî ya rastîn bi rêya sîstemê ew herdu jî bûne partiyên mezin ên asta neteweyî (yên ku ji %25 dengan zêdetir distînin), dema ku herî zêde xera kirin in partiyên piçûk ên ku li seranserê Spanyayê xuya dibin (yên ku ji %10 dengan kêmtir bidest dixin). Bi vê minasebetê eger partiyên xwedî îmkan pirtir bin û rêjeyên rêjeyê bên yeksanîn, dê bandor jî wekhev bibin û ziyanên hinekan li hinek parêzgehan bi yên hinekên din re li hinek parêzgehan bên telafîkirin... heta ku yekî berçav hebe. , yê ku dê beşek mezin ji avantajên ku gelek bi neheqî jê re dibêjin "mayî" bala xwe bide berjewendiyê.

 Ji bo ku partiyên xweser, encamên wê pir bi rêje ne. Bi giştî, eger ew li parêzgehên xwe yekem bin, sîstem xêra wan dide û eger sêyem an çarem bin, zirarê dide wan. Lê belê, bi her halî de, xirecirên ku ew pêşkêş dikin, li gorî yên partiyên neteweyî hindik in, ku bi rastî jî pirsgirêk li wir e. Tevî tiştên ku pir caran têne gotin, Sîstema hilbijartinê ya Spanyayê pêşî li partiyên neteweperest nagire.

Di dawiyê de, qanûna me destnîşan dike sînorê herî kêm 3% daku lîsteyek di dabeşkirina kursiyan de li parêzgehekê li ber çav bê girtin. Ev sînorek e bêtir dekoratîf: Tenê li Madrîd û Barcelonayê partiyek ku ji %3ê dengan kêmtir be dikare nûnerekî xwe ji ber vê bendê winda bike.