[Prehistorie] Wat als we de president zouden kiezen zoals in de Verenigde Staten?

Artikel oorspronkelijk gepubliceerd op 14 juli 2018

In deze dagen van een nieuwe PSOE-regering, van nieuwe kandidaten om de Volkspartij voor te zitten, denken we veel aan 'presidenten'. Om deze reden hebben we ons afgevraagd wie onze president zou zijn als we hem zouden kiezen zoals in de Verenigde Staten?

Het antwoord is dat we geen idee hebben, omdat ons systeem niet presidentieel maar parlementair is, ons kiesdistrict de provincie is en niet de staat, en omdat... nou ja, voor veel andere details die we niet gaan uitwerken.

Maar dit is een eenvoudig spel, dus laten we veel vereenvoudigen: stel je voor dat onze provincies waren zoals elk van de staten van het land van Trump en Hillary. Laten we de gegevens die we hebben gebruiken om te zien wat voor waanzin we krijgen.

Daar wordt de president gekozen door een groep afgevaardigden, in totaal 538. Elke staat wijst een aantal aan dat gelijk is aan de som van zijn vertegenwoordigers (congresleden) en senatoren. Als het gaat om het benoemen van de president, zullen alle afgevaardigden van die staat stemmen op de kandidaat die die staat heeft gewonnen, zelfs met een enkel stemverschil. Je kunt het presidentschap dus winnen in stemmen, maar verliezen in afgevaardigden voor de Verenigde Staten als geheel. Dit is in feite gebeurd met Hillary Clinton, die Trump versloeg met bijna drie miljoen stemmen, maar werd verslagen omdat ze slechts 232 afgevaardigden kreeg in vergelijking met de 306 die haar rivaal kreeg.

Wat zou er in Spanje gebeuren als we zo'n systeem zouden toepassen?

In de eerste plaats hebben we gekeken naar de laatste gehouden algemene verkiezingen. Als er in Amerika 538 afgevaardigden worden aangewezen, zouden dat er in Spanje 558 zijn (350 afgevaardigden en 208 provinciale senatoren). Als we ze verdelen met dezelfde criteria, zouden we deze kaart van 26-J-2016 hebben:

Als we in Spanje een presidentieel systeem hadden zoals het Amerikaanse, dan zou Rajoy de president zijn volgens de verkiezingen van 2016 en... verhinderde hem.

Maar er zouden ook andere merkwaardige verschillen zijn geweest. De tweede plaats, niet in stemmen maar in afgevaardigden, zou zijn ingenomen door Pablo Iglesias, in plaats van Pedro Sánchez. Bovendien zou in verschillende provincies van Catalonië en Baskenland de paradox kunnen ontstaan ​​dat een nationalistische kandidaat die het presidentschap niet echt ambieerde, zou zegevieren, aangezien dit een aanwezigheid in heel Spanje vereist. Het zouden dus een soort niet-kandidaten of protestkandidaten zijn. Uiteindelijk zou Albert Rivera een klinkende donut hebben gekregen, een absolute nul in afgevaardigden, en dat is waar het om gaat.

Maar vandaag is er zoveel veranderd dat we misschien niet naar 2016 moeten kijken, maar naar de huidige realiteit. Door de huidige enquêtes te extrapoleren naar de kaart van Spanje en vertegenwoordigers toe te wijzen zoals in "Amerika", verkrijgen we deze kaart bijgewerkt vanaf juli 2018:

Bij een hypothetische presidentsverkiezing die vandaag zal worden gehouden, met een bijna gelijk verdeelde centrumrechtse stem tussen de PP en Ciudadanos, en met een relatief prominente PSOE, zou deze partij genoeg voordeel hebben om in de meeste provincies te winnen, zelfs als het in veel van hen met een kleine marge, en zo hun afgevaardigden (allemaal) wegnemen. Met deze geloofsbrieven zou Pedro Sánchez blijkbaar zonder veel problemen tot president worden gekozen. De PP-kandidaat, genaamd Soraya of Pablo, zou meer dan honderd afgevaardigden bereiken en een eervolle, maar onproductieve tweede plaats. Verder weg zou Albert Rivera de overwinning kunnen behalen in een aantal provincies, die hem, gezien zijn hoge bevolkingsdichtheid, in een minder vernederende positie zouden brengen dan in 2016. Niet-nationalistische kandidaten zouden posities verbeteren en uiteindelijk zou Pablo Iglesias ver buiten de boot vallen achter afgestegen door de overstroming Sánchez.

Dit is natuurlijk maar een oefening, een spel. Als we een jaar geleden hetzelfde experiment hadden uitgevoerd, was de absolute winnaar geweest... Mariano Rajoy, die vandaag van het politieke toneel is verdwenen. Maar als we het maar twee maanden geleden hadden gedaan!! het presidentschap van het land zou haar uit de Albert Rivera-straat hebben gehaald.

Zo zijn de dingen. Alles kan in een adem veranderen, want zo vluchtig is de publieke opinie, en zo radicaal (in zijn effecten) blijkt het Amerikaanse systeem te zijn.

jos salver