ETA ka mbaruar

4 maji 2018 do të mbahet mend si dita e përfundimit të ETA-s. Ne e riprodhojmë artikullin këtu të cilin e botuam një vit më parë, kur ky fund tashmë dukej i pashmangshëm:

…//…

“Kanë kaluar gati gjashtëdhjetë vjet nga themelimi i saj në vitin 1958 e deri më tani, të cilat kanë shënuar historinë e Spanjës.

Nesër, të shtunën, ETA do të ndërmarrë një hap tjetër për braktisjen e vendit të ngjarjes, që në këtë rast do të konsistojë në atë që ata e quajnë “dorëzimi i armëve”. Pavarësisht nëse janë dorëzuar të gjitha, dihet apo jo, në këtë pikë ku janë të gjitha ato armë, apo nëse ky fakt tashmë ka njëfarë rëndësie, vetë akti do të thotë shumë. Gjenerata të tëra spanjollësh u rritën duke dëgjuar për këtë "dorëzimi të armëve" si diçka hipotetike, pothuajse të paimagjinueshme, një qëllim që dukej i pamundur.

Por e ardhmja ka ardhur dhe nuk ka rezultuar aq e pamundur sa dukej. Më shumë se tetëqind të vdekur kanë mbetur pas, mijëra janë plagosur dhe një shoqëri, thyerja e së cilës, vite më parë dukej e pamundur për t'u shëruar, po shërohet me shpejtësi.

ETA ka lindur në një diktaturë. Zona e tij pjellore ishte klandestiniteti dhe persekutimi i ideve të tij. Falë kësaj, ai fitoi një mbështetje të qartë dhe vakët të përgjithësuar. Ndërkohë, ai kishte kohë të vriste një president të qeverisë, por mbi të gjitha, roje civile, taksistë, autobusë apo polici kombëtare. Objektiva të lehtë, anonimë dhe të harruar, për të cilët nuk ka ardhur kurrë dëmshpërblimi i vërtetë.

Carrero Blanco, një vrasje e kujtuar

Gregorio Posada Zurrón, një nga qindra njerëzit e harruar

Pastaj ETA u rrit në demokraci dhe nuk përfitoi nga amnistia që solli për t'iu bashkuar jetës civile dhe për të mbrojtur postulatet e saj nga institucionet. Inercia e tij e bëri atë të vazhdonte spiralen, duke përfituar nga publiciteti në rritje që gëzonin sulmet e tij. Lirimi i shumë anëtarëve të saj nga burgu pas amnistisë së 1977 shërbeu vetëm për intensifikimin e aktivitetit të tyre.

Më pas shoqëria vuajti pothuajse në heshtje, gjatë viteve 80-90, gjithë brutalitetin e bandës, që kaloi ato vite mes përçarjeve (së pari) dhe radikalizimit (më vonë). Përgjigja sociale ishte e ndrojtur, ndërkohë që qeveritë reaguan nga paaftësia (shumica) ose paligjshmëria (organizimi i veprimeve terroriste paralele – dhe të dështuara – si ato të GAL).

Gjatë atyre viteve, ETA vazhdoi vrasjet dhe kërkimi i saj për ndikim më të madh social solli skena të paharrueshme dhe shumë të vështira.

Hiperkor. 1987.

Vic 1991.

Miguel Angel Blanco. 1997.

Vrasja e Miguel Ángel Blanco shënoi një para dhe pas në perceptimin shoqëror të organizatës terroriste. ETA kishte kryer sulme shumë më të egra, më brutale dhe më pa dallim, por mizoria dhe pandjeshmëria që tregoi me një këshilltar të ri të rrëmbyer hapi një shkelje të qartë në shoqërinë baske për herë të parë. Dënimi i ulët ose i mbytur befas u bë, që nga ajo ditë, një thirrje pothuajse unanime.

Megjithëse ETA vazhdoi të vriste për shumë vite të tjera, në të vërtetë që nga ajo ditë vere në 1997 kur vendosi të vriste Miguel Ángel, kishte mbetur vetëm një rrugë: shpërbërja. Pasuria e tij e madhe, e cila kishte qenë gjithmonë një pjesë e vogël, por e rëndësishme e shoqërisë baske, ishte zhdukur papritmas.

Gjithçka që ndodhi më pas na ka çuar këtu. Gjestet kozmetike, propagandistike, deklaratat madhështore që janë bërë kohët e fundit, kanë vetëm një qëllim, të mbulojnë faktin se kanë mbetur vetëm dy gjëra për të zgjidhur: dëmshpërblim autentik për viktimat dhe një arratisje personale për disa. të burgosurit të cilët Ata qëndrojnë në burgje.

Për gjeneratat e reja e gjithë kjo i përket së shkuarës. "Ata nuk e dinë se sa me fat janë."

@josesalver