Në pritje të Evropës

Nëse diçka ka qenë e vështirë për t'u menaxhuar në muajt e COVID-19 ka qenë marrëdhënia ndërmjet shteteve të ndryshme evropiane dhe Bashkimit në tërësi. Çdo qeveri ka ecur pak (ose shumë) më vete, duke u përpjekur të fitojë elektoratin e vet dhe duke i kushtuar pak vëmendje nevojave të kontinentit në tërësi. Demonstratat publike të disa liderëve janë bërë kryesisht për konsum të brendshëm dhe pasoja e gjithë kësaj ka qenë a imazhi i mungesës së solidaritetit dhe ndarjes që nuk e ka favorizuar për prestigjin e institucioneve komunitare.

Por tani, pas goditjes së parë dhe brutale të sëmundjes, është koha për të kaluar nga fjalët në veprime dhe bast për shërimin. Ursula von der Leyen, president i Komisionit Evropian, ka marrë përgjegjësinë dhe propozon zbatimin e një Plani Evropian të Rindërtimit që do të merrte formën e 500.000 milionë eurove në transferta dhe 250.000 të tjera kredi për të ndihmuar shtetet të ecin përpara.

Si zakonisht, Problemi me planin do të jenë "detajet", në të cilën djalli do të fusë egjra dhe do të na detyrojë të kryejmë, edhe një herë, seancat maratonë negociatat me të cilat jemi mësuar kaq shumë në Bruksel. Pothuajse gjysma e fondeve, Sipas planeve fillestare, ato do të merren nga më të prekurit nga pandemia në kontinent: Itali dhe Spanjë. Në rastin tonë, ato mund të arrijnë në më shumë se 75.000 milionë euro efectivo, dhe më shumë se 60.000 kredi. Këto shifra, vërtet të mëdha dhe që do të arrinin përmasa më shumë se 10% të PBB-së, përfaqësojnë, në praktikë, një kontributi i fondeve të ngjashme me humbjen e produktivitetit që do të përjetojmë, Sipas vlerësimeve më konservatore, vetë në vitin 2020. Për më tepër, pavarësisht nga këto linja, ka nga ato të tjera, për të cilat tashmë është rënë dakord javë më parë, për të siguruar likuiditet në sistemin dhe që nisin nga nisma e Këshillit Evropian.

¿Si të përshtaten këto plane, jashtëzakonisht ambicioz dhe thellësisht joliberalët në konceptimin e saj, me financat europiane? Dhe si të bëhet në kuadrin e ekonomisë së disa vende, më të prekurat, llogaritë e veta publike të të cilëve e tejkalojnë shumë Borxhi 100% krahasuar me PBB-në e tij? A nuk do të vihet në dyshim kredibiliteti dhe kapaciteti financiar i vetë Bashkimit në një kontekst ndërkombëtar ku shumë vende të tjera po marrin drejtimin?

El sfidë që hapet për muajt e ardhshëm është e dyfishtë: nga njëra anë, marrja kapërceni ngurrimin e vendeve veriore, të cilët janë të gatshëm të jenë mbështetës, por jo të mbajnë një barrë të tepruar, dhe, nga ana tjetër, një barrë edhe më të madhe. Është e nevojshme t'i përgjigjemi pyetjes së madhe:prej nga, me çfarë mekanizmash fiskalë apo të tjerë, A do të jetë në gjendje Bashkimi Evropian të nxjerrë një sasi të tillë fondesh?