Κι αν εκλέγαμε τους βουλευτές όπως στην Ιταλία;

Αυτές τις μέρες οι Ιταλοί είναι πολύ απασχολημένοι προσπαθώντας να σχηματίσουν μια κυβέρνηση με ένα περίπλοκο κοινοβούλιο που προέκυψε από τις εκλογές της 4ης Μαρτίου. Αναρωτηθήκαμε λοιπόν Τι αποτέλεσμα θα μας έδινε στην Ισπανία να έχουμε ένα σύστημα σαν το ιταλικό. Κάναμε ήδη κάτι παρόμοιο εκείνη την εποχή με το γαλλικό σύστημα και το Βρετανοί.

Ας μην μπούμε σε λεπτομέρειες: αρκεί να το γνωρίζουμε αυτό στην Ιταλία λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο των εδρών στην αίθουσα απονέμονται με πλειοψηφικό σύστημα, εκλέγοντας σε κάθε περιφέρεια ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους (ακόμα και αν είναι πολύ λιγότεροι από 50%), και ότι τα υπόλοιπα κατανέμονται αναλογικά σε εθνικές λίστες που πρέπει να φτάσουν ορισμένα ελάχιστα όρια (και γι' αυτό τα κόμματα ομαδοποιούνται σε συνασπισμούς, για να μην μείνουν έξω από αυτά τα κατώφλια).

Προσαρμόσαμε τις διαστάσεις του ιταλικού συστήματος στο πολύ μικρότερο Ισπανικό Κογκρέσο και υποθέσαμε ότι τα εθνικιστικά κόμματα σχηματίζουν συνασπισμούς μεταξύ τους με στόχο την υπέρβαση των ελάχιστων ορίων. Στη συνέχεια, εκχωρούμε μια μονομελή περιφέρεια σε κάθε επαρχία και την υπόλοιπη αναλογικά με τον πληθυσμό, χωρίζοντας τις επαρχίες όπου υπάρχουν πολλές σε συνοικίες με παρόμοιο αριθμό κατοίκων.

Κατά τη διανομή των θέσεων, λαμβάνουμε υπόψη τον τελευταίο μέσο όρο των ερευνών Electopoll. Τα αποτελέσματα των εκλογών του 2016 δεν μας εξυπηρετούν πλέον: είναι πολύ πίσω μας και δεν είναι αντιπροσωπευτικά της τρέχουσας στιγμής. Με όλα αυτά στο χέρι, παρουσιάζουμε αυτόν τον χάρτη των υποθετικών μονομελών περιφερειών και το συνολικό υπόλοιπο των βουλευτών για το Κογκρέσο:

Υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός. Πολυάριθμες συνοικίες που αποφασίζονται με πολύ μικρά περιθώρια. Στην επαρχία του Cádiz, για παράδειγμα, η κατάσταση είναι πολύ ανοιχτή μεταξύ τεσσάρων πολύ ισομερών κομμάτων. Η μεγαλύτερη σχετική ισχύς του Podemos στην περιοχή της πρωτεύουσας της επαρχίας σημαίνει, για παράδειγμα, ότι η πικρή διαμάχη του με το PSOE ευνοεί το PP. Παρόμοια αποτελέσματα συμβαίνουν σε ορισμένες άλλες περιοχές, με φαινομενικά περίεργα αποτελέσματα, και σε πολλά άλλα μέρη, αν και ο αγώνας είναι μόνο μεταξύ δύο, το πρώτο μέρος προηγείται του δεύτερου κατά δέκατα και μερικές φορές ακόμη και κατά εκατοστά. Η λεπτομέρεια κάθε περιοχής είναι επομένως πολύ συζητήσιμη, αλλά το γενικό όραμα της χώρας (με ποικίλα «νησιά» μέσα σε θάλασσες άλλου χρώματος) δίνει μια πολύ αξιόπιστη εικόνα για το αποτέλεσμα της εφαρμογής του ιταλικού συστήματος στην Ισπανία, δεδομένης της δυαδικότητας χώρας-πόλης μας. Για το λόγο αυτό, ο σχεδιασμός των συνόρων μεταξύ των συνοικιών (που πάντα θα έχουν κάτι το αυθαίρετο) είναι σημαντικός και μπορεί να ανατρέψει την ισορροπία προς τη μία ή την άλλη πλευρά. Τέλος, σημειώστε ότι υπάρχουν δύο κόμματα που ξεπερνούν σαφώς το 1% των ψήφων (PACMA και VOX), τα οποία με το ισπανικό σύστημα μπορεί να έχουν κάποια επιλογή να εισέλθουν στο Κογκρέσο, αλλά με το ιταλικό, που απαιτεί να φτάσει το όριο του 3%, τα έχουν πιο περίπλοκα.

Ποιο είναι το συμπέρασμα αυτής της προσομοίωσης;

Το ιταλικό σύστημα προσφέρει α ισοζύγιο βουλευτών παρόμοια με αυτά που θα έδιναν οι Ισπανοί, κάπως πιο πλειοψηφικό και λιγότερο αναλογικό από το δικό μας, αν και λιγότερο δυσανάλογο από τους Γάλλους ή τους Βρετανούς. Η Ιταλία δεν θα περιόριζε την είσοδο ισχυρών εθνικιστικών κομμάτων στο κοινοβούλιο, αλλά αντίθετα θα μείωνε τις επιλογές για μικρότερα εθνικιστικά ή περιφερειακά κόμματα και, φυσικά, για εθνικά κόμματα με αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους.

Ανάμεσα στις πέντε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, αυτή με το πιο αναλογικό σύστημα είναι η Γερμανία και ακολουθεί η Ισπανία. Τα ιταλικά τοποθετούνται σε ενδιάμεση θέση, ενώ τα γαλλικά και ειδικά τα βρετανικά είναι εξαιρετικά πλειοψηφικά.

@josesalver