[Ειδικό] Al Hoceima: καταστολή του Μαρόκου πριν από την «άνοιξη των Βερβερίνων».

Ήδη επτά χρόνια από την έναρξη της Αραβικής Άνοιξης στην Τυνησία, όπου η αυτοκτονία ενός εμπόρου μετά την κατάσχεση των αγαθών και των υπαρχόντων του από την αστυνομία προκάλεσε μια σειρά μαζικών διαδηλώσεων από τους πληθυσμούς των αραβικών χωρών της Βόρειας Αφρικής και του Περσικού Κόλπου κατά της καταστολής των κυβερνήσεων και των ηγετών τους.

Αυτό το κύμα ταραχών αναπτύχθηκε άνισα στις διάφορες χώρες όπου έγιναν οι διαδηλώσεις, οδηγώντας σε διοικητικές μεταρρυθμίσεις, πτώση κυβερνήσεων και άνοιγμα καθεστώτων προς πιο δυτικοποιημένες δημοκρατίες, αλλά και ανατροπή ηγετών που οδήγησαν στην έναρξη διαφόρων εμφυλίων πολέμων .

Η αραβική άνοιξη έφτασε στη γειτονική χώρα του Μαρόκο μαζικά τον Φεβρουάριο του 2011 μετά την πυρπόληση πολλών νέων ως διαμαρτυρία ενάντια στις κοινωνικές ανισότητες (αν και είναι αλήθεια ότι ήδη το 2010 υπήρξαν έντονες διαδηλώσεις στην επικράτεια της Δυτικής Σαχάρας που κατέληξαν σε άγριες συγκρούσεις με τις μαροκινές αρχές που κατάφεραν να τις απενεργοποιήσουν με ισχυρή καταστολή). Με την ευκαιρία αυτή ο Μαροκινός βασιλιάς, Ο Μωάμεθ ΣΤ' ανακοίνωσε συνταγματική μεταρρύθμιση να κατευνάσουν τις διαμαρτυρίες συγκεντρώνοντας μέρος των αιτημάτων τους, που ηρέμησαν τα πνεύματα.

Αλλά μακριά από το να ζει σε ένα καταφύγιο ειρήνης, τους τελευταίους μήνες το Μαροκινό Βασίλειο βιώνει μια νέα σύγκρουση που απειλεί να θέσει σε κίνδυνο τη θέση της χώρας στη διεθνή σκηνή, καθώς και να θέσει σε κίνδυνο την εικόνα του Βασιλιά του: η σύγκρουση στο Rif με τις διαδηλώσεις στην Al Hoceima.

Για να κατανοήσουμε την προέλευση της σύγκρουσης μεταξύ της κυβέρνησης του Ραμπάτ και του Ριφ, είναι απαραίτητο να επιστρέψουμε στα μέσα του περασμένου αιώνα και να ρίξουμε μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία του, καθώς και να επισημάνουμε διάφορα γεωγραφικά, πολιτικά και διοικητικά δεδομένα που καθιστούν αυτό το έδαφος ιδιαίτερα συγκρουσιακό.

Το Rif είναι μια τεράστια περιοχή που εκτείνεται κατά μήκος της βόρειας ακτής του Μαρόκου από τη Yebala μέχρι τα σύνορα με την Αλγερία, που περικλείει πολλά εδάφη ισπανικής κυριαρχίας όπως η αυτόνομη πόλη Melilla ή το Peñón de Alhucemas.

με δημογραφικό Βερβερική πλειοψηφία, πολλοί από τους κατοίκους του ανήκουν σε αυτή την εθνοτική ομάδα και διατηρούν ως μητρική τους γλώσσα τη ριφιανική ταρίτα, η οποία συνυπάρχει με τα αραβικά και, σε μικρότερο βαθμό, τα γαλλικά και τα ισπανικά.

Γεωγραφικά περιλαμβάνει έξι επαρχίες (Taza, Berkane, Driouch, Oujda, Nador και Al Hoceima) και επομένως περιλαμβάνει πληθυσμούς όπως η Al Hoceima, η Melilla ή η Nador.

Διοικητικά στο πρώτο μισό του περασμένου αιώνα το Rif ήταν υπό το ισπανικό προτεκτοράτο συνδέεται με το γεγονός ότι μέρος του πληθυσμού της προέρχεται από τη μουσουλμανική εκδίωξη που πραγματοποιήθηκε στην Ιβηρική Χερσόνησο κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Καθολικών Μοναρχών.

Αποτελούσε μέρος του εν λόγω προτεκτοράτου μέχρι την ανεξαρτησία του Μαρόκου το 1956, αν και ο πληθυσμός του Ρίφι έδειχνε πάντα ισχυρός ανεξάρτητος χαρακτήρας και έχει πολεμήσει ενάντια στην Ισπανία και το Μαρόκο για να επιτύχει την ανεξαρτησία του.

Μεταξύ 1911 και 1921 η εγκατάσταση στην περιοχή του ισπανικού προτεκτοράτου οδήγησε σε πολλές εξεγέρσεις των Ριφίων που οδήγησαν σε πόλεμο μεταξύ του πληθυσμού των Βερβερίνων και των ισπανικών στρατευμάτων, με αποτέλεσμα την ανακήρυξη του Δημοκρατία του Ριφ το 1921 μετά την ήττα των Ισπανών στη λεγόμενη Ετήσια Καταστροφή.

Η εν λόγω Δημοκρατία περιελάμβανε μια περιοχή μεταξύ Τετουάν και Ναδόρ, καθορίζοντας την πρωτεύουσά της στο Αξντίρ, αν και μόνο κράτησε για 5 χρόνια ώσπου το 1926 τα ισπανικά στρατεύματα το διέλυσαν αφού νίκησαν τους Riffians στη λεγόμενη Απόβαση της Al Hoceima.

Το 1956, μετά την ανεξαρτησία του Μαρόκου, η Ισπανία υπέγραψε την ανεξαρτησία του Rif και έγινε μέρος του νέου Μαροκινού Κράτους, αν και από την πρώτη στιγμή οι περιοχές του Ριφ αποκλείστηκαν από την πολιτική ζωή του Μαρόκου. Ως αποτέλεσμα αυτών των γεγονότων, το 1958 οι Riffians επαναστάτησαν ξανά, αυτή τη φορά κατά του Μαρόκου, αλλά ο βασιλιάς Hassan II διέταξε τα στρατεύματά του να καταπνίξουν την εξέγερση, η οποία έληξε με 8000 θύματα από την πλευρά των Βερβέρων.

Απο ΕΚΕΙΝΗ την ΣΤΙΓΜΗ η κυβέρνηση του Ραμπάτ αποφάσισε να απομονώσει το Rif οικονομικά, πολιτικά και δημόσια, καθώς και απέσυρε κάθε αναφορά στον πολιτισμό των Βερβερίνων με στόχο, μεσοπρόθεσμα, να τερματιστεί ο πόθος για ανεξαρτησία στην περιοχή. Παράλληλα με αυτό, το Ραμπάτ αποφάσισε να καταστείλει σκληρά κάθε απειλή διαμαρτυρίας στο Ριφ, και πίεσε την Ισπανία να μην δώσει φωνή στον βερβερικό πληθυσμό της Μελίγια.

Στα τέλη της δεκαετίας του 80, το PSOE αποφάσισε να χορηγήσει Ισπανική υπηκοότητα σε πρόσφυγες Rif που διαμένουν στη Μελίγια και από εκείνη τη στιγμή πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν στη χερσόνησο και πολέμησαν για να διατηρήσουν την κουλτούρα των Βερβερίνων, δίνοντας φωνή στις αξιώσεις των Ρίφιων, καθώς και στην καταστολή στην οποία υποβάλλονταν οι συμπατριώτες τους. Πολλοί από αυτούς έχουν δείξει το ενδιαφέρον τους για την ενοποίηση όλων των εδαφών εντός του Rif, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Melilla.

Μετά την άνοδο του Μοχάμεντ ΣΤ' στην εξουσία, τα μέτρα κατά των Ριφιανών άρχισαν να αίρονται, αν και είναι αλήθεια ότι το 2008 αποφάσισε να θέσει εκτός νόμου το κύριο πολιτικό κόμμα των Βερβερίνων που εξόργισε τους rifeños.

Αλλά η μεγάλη σημερινή σύγκρουση με την Al Hoceima έχει την αρχή της Οκτώβριος 2016, όταν ένας πωλητής ψαριών καταπλακώθηκε μέχρι θανάτου από ένα απορριμματοφόρο ενώ προσπαθούσε να ανακτήσει τα εμπορεύματα που του είχε πάρει η αστυνομία του Μαρόκουπου οδήγησε σε μαζικές διαμαρτυρίες στην περιοχή του Ριφ και σε μέρος του υπόλοιπου Μαρόκου σε κάτι που θεωρήθηκε ως ένδειξη απόγνωσης του πληθυσμού του Ρίφι λόγω των τρομερών οικονομικών συνθηκών στις οποίες ζει για περισσότερο από μισό χρόνο αιώνα.

Έκτοτε, οι διαδηλώσεις στην Al Hoceima δεν έχουν σταματήσει, και παρόλο που η κυβέρνηση του Ραμπάτ αρχικά θεώρησε τις διαδηλώσεις ως εξέγερση που προωθείται από ξένα συμφέροντα, Πριν από λίγους μήνες παραδέχτηκε ότι τα αιτήματα του Λαϊκού Κινήματος του Ρεφ ήταν εύλογα και υποσχέθηκε να επιταχύνει τις επενδύσεις να κατασκευαστούν νοσοκομεία, πανεπιστήμια και να βελτιωθούν οι απαρχαιωμένες υποδομές στην περιοχή.

Μακριά από το να εμπιστεύονται τα λόγια του μονάρχη τους, στην Al Hoceima οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν στο οποίο ο Ραμπάτ αντέδρασε διατάζοντας την σύλληψη τον Μάιο του βασικού αρχηγού του Κινήματος, ο Nasser Zefzafi, ο οποίος αυτή τη στιγμή είναι φυλακισμένος στην Καζαμπλάνκα καθώς και άλλοι 100 συμμετέχοντες στο Κίνημα διαμαρτυρίας συνελήφθησαν επίσης.

Επί του παρόντος, ο πληθυσμός της Al Hoceima ζει σε μια πόλη που είναι οχυρωμένη από τη μαροκινή αστυνομία ταραχών, αν και είναι σπάνια η ημέρα που δεν υπάρχει διαδήλωση, διαμαρτυρία ή ταραχή. Λάδι στη φωτιά έχει ρίξει η χρήση δακρυγόνων επί ώρες κατά των διαδηλωτών καθώς και η σύλληψη αρκετών δημοσιογράφων που κάλυψαν τις ταραχές για «ενθάρρυνση συμμετοχής στις διαδηλώσεις».

Τις τελευταίες ημέρες, το μαροκινό κράτος έχει εντείνει τα μέτρα του για να αποτρέψει τις διαδηλώσεις, απειλώντας να αφαιρέσει την άδεια των οδηγών ταξί για να μην παραλάβουν όσους θέλουν να συμμετάσχουν στους καυγάδες, καθιερώνοντας ελέγχους πρόσβασης στην είσοδο και την έξοδο της Al Hoceima και εμποδίζοντας την πρόσβαση από την υπόλοιπη χώρα στην πόλη για να αποφευχθούν εικόνες μαζικών διαδηλώσεων.

Οι Riffians, μακριά από το να τα παρατήσουν, βεβαιώνουν ότι δεν θα σταματήσουν μέχρι να αφήσουν ελεύθερους τους κρατούμενους για διαμαρτυρία (που βρίσκονται στο δικαστήριο από τον Μάιο) και μέχρι να φτάσει η κοινωνική βοήθεια και η αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής, κάτι που συγκρούεται μετωπικά με τους συμφέροντα των Ραμπάτ, που δεν θέλει να δώσει εικόνα αδυναμίας στον κόσμο.

Όλοι διακυβεύονται πολλά αυτούς τους μήνες, ακόμα και στο Παλάτι γνωρίζουν ότι αν η Αραβική Άνοιξη τους δίδαξε κάτι, είναι ότι όλα μπορούν να πάρουν ριζική τροπή μέσα σε μόλις 48 ώρες και μια δυσαναλογία ή ένα άγγιγμα προσοχής σε διεθνές επίπεδο θα μπορούσε να τελειώσει ακόμη και με την καθιερωμένη δύναμη του Μωάμεθ VI, ενώ οι άνθρωποι του Ριφ φιλοδοξούν να εξισώσουν τις κοινωνικές τους συνθήκες με την υπόλοιπη χώρα και, ποιος ξέρει, να επιτύχουν μια μέρα την ανεξαρτησία τους.

Και υπό το πρίσμα αυτό, η γειτονική Melilla κοιτάζει στραβά όλα όσα συμβαίνουν με την αβεβαιότητα του απροσδόκητου, ζώντας μια καθημερινή ζωή πολύ μακριά από αυτή των Riffians, παρόλο που είναι δεκάδες χιλιόμετρα, αλλά δεκαετίες μακριά.