2×1: Dak li d-dritt mhux se jirrikonoxxi dwar il-paga minima

Wieħed mill- proposti stilla tad-dokument li Nistgħu ippreżentat lill-PSOE fil-15 ta’ Frar huwa a żieda sostanzjali fil-paga minima fi Spanja. Hija idea tajba?

Mil-lemin ma jażżardux jgħiduha ċara, għax iċ-ċittadini jaqbżu fuqhom, imma  dak li verament jaħsbu dwar il-paga minima hija dik huwa xkiel li għandu jitneħħa. Trid tagħżel xi ħaġa differenti: li min iħaddem iħallas lill-ħaddiem dak li jidher xieraq u mhux ewro aktar. Iva id-dritt ekonomiku Kelli l-poter kollu Twaqqaf ukoll il-ftehimiet kollettivi, b'regolamenti dwar il-prevenzjoni tar-riskju okkupazzjonali, bil-limitazzjoni ta' erbgħin siegħa fil-ġimgħa maħduma., eċċ eċċ. Dan kollu, għalihom, huma ostakli li jipprevjenu lis-suq milli jiffunzjona liberament, għalhekk iridu jiġu eliminati.

Imma għandhom raġun?

Ejja naraw għaliex il-paga minima tista’ ma tkunx kapriċċ imma ħtieġa. L-ewwelnett, l-SMI huwa imperattiv tad-dinjità. Ħadd ma jista’ jiġi sfurzat jaħdem f’kundizzjonijiet ta’ jasar, jirċievi pagi miżerabbli li bilkemm iħalluh jgħix. Dan il-fatt waħdu, ir-rekwiżit li n-nies jgħixu b’dinjità mix-xogħol tagħhom, ikun biżżejjed biex jiġġustifika l-eżistenza tal-paga minima, iżda hemm aktar: hemm raġunijiet ekonomiċi li jistgħu jagħmluha essenzjali.

Is-sinjuri għandhom tendenza li jonfqu parti żgħira mid-dħul tagħhom, filwaqt li tiffranka ħafna. Jiġri bil-maqlub lill-foqra. Min jaqla’ mitt elf ewro fix-xahar m’għandux problema jgħix bħal re jonfoq erbgħin elf. Imma min jidħol ħames mija jonfoqhom għal kollox. M'għandekx għażla.

Ejja mela nimmaġinaw sinjur li jaqla’ 100.000 ewro fix-xahar, u mitejn fqir li bejniethom jaqilgħu l-istess bħalu (500 ewro kull wieħed). Ejja nassumu li dawn il-mitejn foqra “huma xxurtjati” għax jaħdmu, u jagħmlu dan proprju għas-sinjur. X’parti mill-flus li jirċievu dawn il-201 persuna tirritorna fl-ekonomija f’forma ta’ nfiq, u b’hekk iservu biex il-makkinarju jibqa’ jaħdem u jinħoloq ix-xogħol f’pajjiżhom? Jirritornaw il-100.000 ewro li jonfqu l-foqra flimkien mal-40.000 li jaħlu s-sinjuri. B’kollox intefqu 140.000 ewro.

Ejja issa li nistabbilixxu paga minima ta’ 600 ewro fix-xahar. Il- potentat ikollu jħallas salarji ogħla, u se jara l-qligħ tiegħu jonqos għal 80.000 ewro fix-xahar. Imma mhux se jimpurtah. Int se tkompli tonfoq l-40.000 tiegħek u għad għandek ħafna x'tiffranka. Il-fqar, min-naħa l-oħra, se jonfqu mitt ewro aktar kull xahar. Ħajjithom tkun ftit aktar dinjituż u jibqgħu jonfqu dak kollu li jaqilgħu, għax għadhom jgħixu fuq il-linja tal-faqar. Flimkien, billi jżidu s-sinjuri u l-foqra, se jonfqu 160.000 ewro kull xahar: 14% aktar minn qabel. L-ekonomija mbagħad tirċievi spinta tajba. Il-pajjiż kollu se jibbenefika mill-kontribuzzjoni żejda, ikun hemm aktar impjiegi, aktar dħul... u dawn min-naħa tagħhom se jiġġeneraw aktar, jidħlu f’veru “spirali virtù” li fih se jingħaqdu ġid akbar u ġustizzja soċjali akbar. U dan mingħajr ma ngħoddu ż-żieda fil-produttività li sseħħ meta l-ħaddiema jitħallsu aħjar.

L-ispiral virtuż huwa teknikament ibbażat fuq realtà ekonomika universali: li l-propensitajiet marġinali għall-konsum ta’ xi wħud u oħrajn, ta’ sinjuri u fqar, huma differenti. Iżda m'għandniex bżonn nużaw lingwaġġ ekonomiku hawnhekk, u lanqas ekwazzjonijiet kumplessi. Is-sens komun jgħidilna l-istess ħaġa: il-foqra ma jistgħux isalvaw. Is-sinjuri iva.

Għalhekk, għandhom paga minima u ż-żieda tagħha kemm jista’ jkun ser isservi biex il-ħajja tan-nies tkun aktar dinjituża u biex id-dħul jitqassam mill-ġdid b’mod aktar ġust. Ma tnaqqasx il-kapaċità produttiva jew tagħlaq kumpaniji, għax taffettwa biss il-valur żejjed li japproprja min iħaddem, tnaqqasha, li mhix xi ħaġa ħażina. Iżżid il-produttività tal-kumpaniji għax ittejjeb il-motivazzjoni tal-ħaddiem. U sservi, fuq kollox, biex tistimula l-konsum, l-ekonomija u l-impjiegi, billi tpoġġi aktar flus fl-ekonomija reali, tikkontribwixxi għal żidiet addizzjonali fid-dħul.

Hemm ħafna ekonomisti li jiddefendu din il-pożizzjoni. Fi Spanja, deputati bħal Alberto Garzón argumentaw dan kemm-il darba b’raġunijiet tajbin. “dan huwa ffissat” huwa ktieb essenzjali għal dawk li jridu jkollhom ħarsa aktar dettaljata tal-kwistjoni.

Il-proposta ekonomika ta’ Podemos, għalhekk, tista’ tkun iktar preċiża milli tidher. Jidher tal-ġenn, għax jimplika żieda kbira fl-infiq li jitħallas b’dewmien biex jintlaħqu l-miri tad-defiċit u, fuq kollox, b’żieda immaġinarja fl-attività produttiva li ttejjeb id-dħul pubbliku.

“Imma minn fejn se tiġi din iż-żieda fl-attività?” se jgħajjat ​​il-lemin.

“Ta’ soċjetà aktar ġusta, li fiha ċ-ċittadini tagħha jgħixu aħjar u jkunu jistgħu jikkunsmaw ħafna aktar,” imbagħad se jwieġebhom il-ministru tal-ekonomija ta’ Podemos. U jista’ jkollok raġun.

@josesalver