Dokąd zmierza Europa?

Duch nawiedza Europę i nie jest to populizm. On populizm, cokolwiek to znaczy słowo, nie jest przyczyną, ale konsekwencją tego, co się z nami dzieje.

Kiedy środowisko jest godne zaufania, ludzie nie muszą eksperymentować, fantazjować ani szukać równoległych światów, w których mogliby znaleźć rozwiązania swoich problemów: wystarczy im świat rzeczywisty. Ale kiedy to, co nas otacza, staje się mętne, pełne póz, kłamstw, wtedy niektórzy obywatele, często najbardziej świadomi, uciekają od tego wszystkiego, szukając różnych rozwiązań, słusznych lub nie, magicznych lub nie.

Nasz problem, problem Europy, polega na tym, że od zakończenia wojny światowej, a tym bardziej w miarę upływu dziesięcioleci, klasa polityczna organizuje cały szereg zgromadzeń dla dobra społeczeństwa które ostatecznie załamało się w czasie kryzysu 2007. Unia Europejska, państwo opiekuńcze i wszystko, co się z nimi wiąże, były dla nas dobrym punktem wyjścia i początkowo cieszyły się ogromnym poparciem społecznym, które częściowo nadal mają, ale stały się naszym krzyżem.

Brakowało samokrytyki, ciągłej rewizji, aktualizacji i kontaktu między celami polityków a uczuciami ulicy. Konsekwencją było to, że niechęć do polityki rosła stopniowo, czekając na swój moment, by wyjść na pierwszy plan. A jego czas nadszedł, gdy recesja z końca ostatniej dekady dotknęła nas wszystkich. Nie ma większego znaczenia, że ​​wiele krajów od razu się podniosło, ponieważ inne upadły na dalszy plan i wszyscy odczuwaliśmy porażkę. Jeśli chodzi o radzenie sobie z poważnymi problemami, społeczeństwa stają się bardziej egoistyczne i mniej empatyczne wobec swoich sąsiadów. Zawsze jest to wina innych. Do tego doszedł strach przed nowym wróg zewnętrzny (terroryzm islamski) i, w głębi duszy, strach przed utratą naszych przywilejów jako centrum świata.

Bo to jest sedno: chociaż jeszcze nie chcieliśmy się przekonać, nie jesteśmy już pępkiem świata, ale nasi politycy nie mają odwagi otwarcie nam o tym powiedzieć, a my nie chcemy tego uznać, gdy patrzymy na siebie w lustro naszej rzeczywistości.

Dane są porażające. Niewiele partii osiąga w swoim kraju poparcie większości. Ogólnie rzecz biorąc, zarówno stare partie, jak i te, które powstały w następstwie krachu ostatniej dekady, wywołują ogólne odrzucenie. Co więcej, ci nowi, nazywani przez niektórych „populistami”, nie zyskują większego poparcia w każdym kraju jako całości, wręcz przeciwnie. To, co dostają, to wielkie wsparcie w niewielkiej grupie obywateli, po prostu tyle.

Na tym lęgowisku obywatele (a nie ci najsłabiej wykształceni czy najstarsi) szukają alternatyw, co jest logiczne. Alternatywy muszą oferować coś innego, przemówienie, które ekscytuje. Nie ma znaczenia, czy to, co oferują, jest osiągalne, czy nie. Istotne jest to, że dotykają naszych serc, ekscytują nas i są w stanie nas poruszyć.

Bo to jest drugi wielki efekt kryzysu: społeczeństwo nie tylko stało się bardziej nieufne i niechętne wobec swoich polityków, ale też się rozpadło. Zdarzyło nam się, nieświadomie, podzielić się na różne podgrupy. Członkowie każdej podgrupy dzielą się za zamkniętymi drzwiami wspólnymi przekonaniami i złudzeniami, które jednak są stanowczo odrzucane przez resztę społeczeństwa.

Stare formuły umierają wśród dyskredytacji i odrzucenia młodych. Nowym udaje się podniecić tylko część (tak, bardzo zmobilizowaną) nowych wyborców i tych, którzy mają już dość starych. Ale patrząc na społeczeństwo jako całość, wszyscy, starzy i nowi, spotykają się z powszechnym odrzuceniem ze strony reszty mieszkańców własnego kraju. Jakie nowe wspólne projekty będziemy mogli w tych warunkach uruchomić?

My Europejczycy jesteśmy już dla reszty świata, która posuwa się naprzód niezauważenie nas, jak zwierzak do zabawy, do fotografowania, do pieszczenia, a potem odkładania na bok, by naprawdę zabrać się do roboty. I nadal jesteśmy, dla tej części świata, która chce pozostać uwikłana w przeszłość, wrogiem, którego należy nienawidzić.

W pewnym momencie klasa polityczna (lub izolowani politycy) będzie musiała pojawić się w Europie z siłą i determinacją, by powiedzieć nam prawdę: musimy się zmienić, musimy znowu razem pracować. Ale w tej chwili nie mamy pojęcia, jak to zrobić.